15 Haz Tercümanların En Sık Kullandıkları Tercüme Programları

On, onbeş yıl gibi kısa zaman öncesine kadar Bilgisayar Destekli Çeviri araçları (CAT araçları) sadece yurtdışında faaliyet gösteren çok uluslu şirketler ya da belli başlı çeviri büroları ve onlar için çalışan çevirmenler tarafından kullanılan uygulamalardı. Ancak gittikçe globalleşen dünyamızda  bu tip çeviri araçları gitgide daha da tanınır ve bilinir hale geldi. Bunların arasında özellikle “Trados” yıllarca adı en çok bilinen programlar arasında yer aldı.  Bu ve benzeri programların yaygın bir şekilde kullanılması ise bazı müşteri ve çeviri bürolarının özellikle talep etmeleriyle daha da yaygınlaşmaya başladı. Günümüze geldiğimizde  ise Bilgisayar Destekli Çeviri araçları (CAT araçları) ile çalışmak artık bir endüstri standardı halini almış bulunmakta.

Bu noktada Bilgisayar Destekli Çeviri araçlarının temel faydaları arasında çevirmenlerin işini kolaylaştırmak ve çeviri sürecini daha verimli ve tutarlı hale getirmek sayılabilir. En bilinir makine çevirisi uygulamalarından biri olan Google Translate tipi araçlardan farklı olarak Bilgisayar Destekli Çeviri araçları, tercüman tarafından daha önce yapılan çevirileri bir çeviri belleğinde saklayarak aynı ya da çok benzer yeni cümlelerle tekrar karşılaşıldığında söz konusu çeviri belleğinde arama yaparak çevirmene daha önce yapılan çeviriyi hatırlatır. Öte yandan her ne kadar bu araçlar çevirmenlerin hayatını kolaylaştırsa da daha önce çevrilen bir cümlenin aynısı ya da çok benzeri bir daha karşısına çıkmayacağından, bu araçların edebi eserlerin ya da uzun hukuk metinlerinin çevirisinde kullanılmalarının çevirmene bir katkı sağlamayacağını söylemek yanlış olmaz. Kullanım kılavuzu gibi tekrar eden, belirli bir düzene sahip metinlerin çevirisinde ise bu araçlar ürün, kullanım yeri, olası arıza ve güvenlikle ilgili talimatları çeviri belleğinde aratıp çevirmene sunarak hem zamandan kazanılmasını sağlar hem de metin genelindeki tutarlılığın korunmasına imkan verir. Bilgisayar Destekli Çeviri araçlarının sunduğu avantajlardan birisi de çevirmenin formatla uğraşarak zaman harcamasının önüne geçerek sadece çeviriye yoğunlaşabilmesini sağlamasıdır.

Yazımızın giriş kısmından da anlaşılabileceği üzere Bilgisayar Destekli Çeviri araçlarından maksimum faydayı sürekli olarak benzeri metinleri çeviren profesyonel çevirmenlerin sağlayacağını anlıyoruz. Şimdi de “Hangi tercüme programı daha iyidir?” ya da “Hangi çeviri programı kullanıldığında daha çok fayda sağlar?” sorularının cevabını araştıralım.

Öncelikli olarak bu soruların cevabı başta çevirmen, çeviri bürosu ve son müşteri olmak üzere sektörün sac ayaklarını oluşturan üç ana taraf için de farklı olabilir. Bu bağlamda çevirmen kendisine tekrar eden cümleleri en sorunsuz, hızlı ve tutarlı bir şekilde öneren araçları tercih ederken, son müşteri ve çeviri bürosu hali hazırda yatırım yapmış olduğu aracın kullanılmasını tercih edebilir. Çıkış noktası ne olursa olsun mevcut konumda masaüstü bilgisayar temelli çeviri araçları (yani bilgisayara kurulum gerektiren) ve bulut tabanlı çeviri araçları (yani herhangi bir İnternet tarayıcısı üzerinden kullanabileceğiniz) araçlar olarak sınıflandırdığımızda, sektör liderlerini bulut tabanlı çeviri araçlarında Memsource, Smartcat, MateCat, Wordbee olarak masaüstü bilgisayar tabanlı çeviri araçlarında SDL Trados, MemoQ, Wordfast olarak sıralayabiliriz.

Kullanıcının hangi çeviri aracını kullanacağı yukarıda da bahsettiğimiz gibi amaçlarına bağlı olsa da marka bilinirliği ve sektörün ilk çeviri aracı olması avantajı sayesinde SDL Trados en yaygın bilinen programlardan birisidir. Öte yandan farklı çeviri araçlarının dosyalarıyla çalışmaya imkan vermesi ve bulut tabanlı kullanım özelliği sayesinde herhangi bir kurulum gerektirmemesi sebebiyle EDU Çeviri olarak da mevcut alt yapımızı üzerine kurduğumuz Memsource, sektördeki dengeleri değiştirmekte ve hatta artık SDL Trados’u tahtından indirmektedir. Birlikte çalışmakta olduğunuz yurt dışında ya da yurt içinde faaliyet gösteren çeviri bürosu hangi aracı kullanıyor olursa olsun Memsource ile bu dosyalar üzerinde çeviri ve redaksiyon faaliyetlerinizi rahatlıkla yürütebilirsiniz. Üstelik otuz günlük ücretsiz deneme sürümüyle programı kullanıp kullanmamaya deneyerek karar vermeniz mümkün.

Bilgisayar Destekli Çeviri araçlarını incelediğimiz bu yazımızın son sözünde ister tercüme programı olsun ister çeviri aracı, belirli bir programı ya da aracı kullanmayı bilmenin, iyi bir çevirmen olmak anlamına gelmediğinin altını çizmek önem taşır. Günümüzde yurt içi pazarda faaliyet gösteren çevirmen ve çevirmen adaylarının teknolojik gelişmeler ve İnternet çağı sayesinde her gün daha da eğitimli ve donanımlı hale geldiğini görsek de, yukarıda saydığımız araçları kullanan kesimin, genele bakıldığında orantısal olarak henüz istenen noktaya gelmediğini söylemek yanlış olmaz. Bu noktada çeviri araçlarını kullanarak bir günde yanlışlar içeren beş bin kelime çeviri teslim etmektense yapılan işe saygı göstermek, işin son teslim tarihini dikkate almak, deneyim ve bilgi sahibi olunmayan alanda çeviri almaktan kaçınmak hali hazırda en çok aranan ve iş yapan çevrimenlerin sahip olduğu altın özellikler arasında sayılabilir. Çeviri aracı kullansın ya da kullanmasın, işine saygısı olan çevirmenler teslim ettiği işte kalitesini her zaman yansıtmaktadır. Altı çizilmesi gereken esas nokta çevirmenin önce kendisini yetiştirmesinin ve geri bildirime açık olmasının taşıdığı önemdir. Gerekli deneyime ulaştıktan ve hedeflediği seviyeye geldikten sonra da çeviri araçlarıyla günlük çeviri hızını artırması kaçınılmazdır.